Birleşmiş Milletler, çayın tarihi, kültürel ve ekonomik önemi konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla 2019 yılında aldığı kararla 21 Mayıs'ı Uluslararası Çay Günü kabul etti.
Türkiye, yılda yaklaşık 1,3 milyon tonla dünyada en çok çay üreten ülkeler arasında 5'inci sırada geliyor. Bu üretim süreci esnasında ortaya çıkan çay lifi atığı, çay fabrikalarında üretimin çeşitli aşamalarında ayrılıp biriktirilen çay çöpü, lifler ve çay tozunun karışımından oluşuyor.
Çay lifleri hiçbir şekilde değerlendirilmediği için bertaraf edilirken bu durum çevre sorunlarına, iş gücü kaybına, ekstra maliyete ve daha da önemlisi ticari değere dönüştürülebilecek bir ürünün yok olmasına neden oluyor.
Çay liflerini atık olmaktan kurtarıp katma değerli malzemeye dönüştüren Dr. Mustafa Kuyumcu, AA muhabirine, Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinde doğup büyüdüğü için çocukluğundan bu yana çayın ekilmesinden yetiştirilmesine, toplanmasından çay fabrikalarında işlenmesine ve sofraya ulaşmasına kadarki sürece şahit olduğunu söyledi.
Çayın işlenmesi sürecinde yılda yaklaşık 100 bin ila 120 bin ton çay atığı meydana geldiğini belirten Kuyumcu, bu atıkların bertaraf edilmesinde kullanılan yöntemler hakkında şu bilgileri paylaştı:
"Çay fabrikaları çay atıklarını sıkıştırıp pelet şeklinde yakmaya çalışıyor. Burada tabii yakma işleminde zararlı uçucu var. Dumanından tutun, kokusuna kadar farklı şeyler ortaya çıkıyor. Enerji kazanımı olduğu düşünülerek yapılıyor ama çok randımanlı değil. Yani çok enerji verecek bir lif değil. Diğer taraftan gübre olarak değerlendirmeye çalışıyorlar. Gübrede de şöyle bir sıkıntı var. Direkt gübre olarak kullanamıyorsunuz, bekletiyorsunuz. Bekletme süresinde koku yayıyor. Bölgeye yanaşılmayacak şekilde çürüme sırasında çevreye zararlı gazlar çıkarıyor. Keza o çürüme sırasında suya karışabilecek siyah dediğimiz böyle bir sıvı çıkarmaya başlıyor. Bu tarz ekstrem durumlar oluşuyor. Bu da çevresel sorunlara neden oluyor."
